Pałac w Radziejowicach

Dlaczego akurat Pałac w Radziejowicach tak licznie odwiedzają szukający inspiracji artyści wszelkiego pokroju? Czemu to miejsce tak przyciąga spragnionych artystycznych doznań ludzi? To tutaj znajduje się Dom Pracy Twórczej. Tu z przyjemnością przebywali Jan III Sobieski, Zygmunt III Waza, Władysław IV. To ścieżkami parku radziejowickiego przechadzali się także Henryk Sienkiewicz, Juliusz Kossak i Lucjan Rydel. Co czyni to miejsce tak wyjątkowym na skalę Polski? Zapraszam do lektury 🙂

Dzieje Pałacu w Radziejowicach – niezwykła wieś pod Warszawą

Pałac w Radziejowicach i cały otaczająco go kompleks rezydencji w aktualnej postaci znamy dopiero od XIX wieku. Natomiast już w XV wieku wzniesiono tu reprezentacyjną siedzibę Radziejowskich. Było to jednak dużo większe niż obecnie założenie. Pałac położony był wtedy nieco dalej, w miejscu dzisiejszej Willi Szwajcarskiej. Aktualne usytuowanie Pałacu w Radziejowicach zawdzięczamy prymasowi Michałowi Radziejowskiemu, który przebudował jedną z oficyn dawnego założenia pałacowego. Po jego śmierci Pałac trafiał później w różne ręce, aby od 1792 roku stać się własnością rodu Krasińskich.

To właśnie na przełomie XVIII i XIX Pałac w Radziejowicach został gruntownie odrestaurowany i zmodernizowany. Architekt Jakub Kubicki, zatrudniony przez Stanisława Augusta, nadał mu wówczas obecny klasycystyczny wygląd.

Architektura Pałacu w Radziejowicach

Klasycystyczny projekt Jakuba Kubickiego z XIX wieku, gdy podjęto decyzję o modernizacji, zakładał budowę neogotyckiego Zameczku w miejscu średniowiecznego obiektu. Formy nadane przez architekta są dostrzegalne do dziś we wnętrzu, a fasada prezentuje się niemal w identycznej postaci. Również w tamtym okresie wokół rezydencji powstał park w stylu angielskim o swobodnym układzie.

Na fasadzie frontowej powstał środkowy ryzalit z głównym wejściem. Nad nim umieszczono herb Krasińskich – Ślepowron. Kolumny toskańskie podtrzymują taras, umieszczony na pierwszym piętrze . Kubicki uszanował dekoracje wcześniejszego pałacu prymasa Radziejowskiego. Architekt zachował układ pomieszczeń w amfiladzie. Najbardziej reprezentacyjną formę nadał klatce schodowej na piętrze, z której można wyjść na taras. Wokół ścian umieścił symetrycznie otwory drzwiowe, dziś w tym miejscu wiszą lustrzane tafle. Ściana południowa została ozdobiona barokowym portalem z czarnego marmuru.

Najbardziej reprezentacyjne pomieszczenia ozdobiono polichromiami. We wnętrzach powstały arabeski, groteski oraz ornamenty wykonane techniką grisaille, dzięki którym otrzymujemy złudzenie trójwymiarowości. Na ścianach umieszczono freski zamku na Wawelu, w Ojcowie i Pieskowej Skale oraz Teatr na Wodzie w Łazienkach. Niestety, zostały one zamalowane w 1932 roku, a po wojnie zostały skute wraz z tynkiem.

Jeśli masz ochotę poznać inne wybitne budynki polskiej architektury, kliknij poniżej w interesujący Cię temat!

Służewski Dom Kultury [ZOBACZ]

Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku [ZOBACZ]

Skutki wojny i współczesność Pałacu w Radziejowicach

W Pałacu w Radziejowicach w czasie II wojny światowej znajdował się szpital dla żołnierzy niemieckich. Niestety, niedługo później został on zrujnowany przez żołnierzy Armii Czerwonej. Po uchwaleniu reformy rolnej w 1945 roku posiadłość Krasińskich przekazano Gminnej Radzie Narodowej, a następnie stały się one własnością Ministerstwa Kultury.

W 1956 roku pozostałości radziejowickiego majątku zostały przekazane pod opiekę Warszawskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Postanowiono utworzyć w Pałacu w Radziejowicach Dom Pracy Twórczej, jaki znamy do dziś. Z tego powodu w latach do 1964 roku prowadzono tu prace remontowe, pod nadzorem architekta Jacka Cydzika. W czasie restauracji obiektu na dachu umieszczono dodatkowe okna. Krytycy zarzucają, że ta decyzja zaburzyła historyczną bryłę pałacu. Dach natomiast wyłożono blachą. Wcześniej był on pokryty czerwoną dachówką ceramiczną.

Bywalcy Pałacu w Radziejowicach

Marzeniem i wielką ambicją dla Krasińskich stało się utworzenie z Pałacu w Radziejowicach intelektualnego i kulturalnego salonu Warszawy. Częstymi gośćmi Pałącu stali się Narcyza Żmichowska, Wiktor Gomulicki, Wojciech i Juliusz Kossakowie, Lucjan Rydel, Jarosław Iwaszkiewicz, Henryk Sienkiewicz, czy Józef Chełmoński. Przez 30 lat stałym rezydentem był tu Jerzy Waldorff.

W 1928 roku w nakręcono tutaj pierwszą filmową adaptację „Pana Tadeusza” w reżyserii Ryszarda Ordyńskiego. W Pałacu w Radziejowicach organizuje się także liczne spektakle teatralne, warsztaty, plenery i koncerty. Wśród najważniejszych wydarzeń należy wymienić coroczny Letni Festiwal im. Jerzego Waldorffa.

Praktyczne wskazówki przed wizytą w Pałacu w Radziejowicach

Wstęp do parku przy Pałacu w Radziejowicach nie wymaga od nas uiszczania żadnej wpłaty. Możemy odwiedzić go od świtu do zmierzchu. Jadalnia Pałacowa jest czynna codziennie w godz. 11.00 – 18.00. W związku z pandemią koronawirusa Dom Pracy Twórczej i wystawa obrazów Józefa Chełmońskiego jest tymczasowo niedostępna dla zwiedzających do odwołania.

Pałac w Radziejowicach na co dzień – wydarzenia, atrakcje, wystawy

Od 2012 roku Pałac w Radziejowicach mieści największą w Polsce wystawę dzieł Józefa Chełmońskiego. Artysta mieszkał niedaleko, we wsi Kuklówka, dlatego też był częstym bywalcem Pałacu w Radziejowicach. Pałacowi, niejako depozytariuszowi pamięci o wybitnym Polaku, udało się zebrać ponad 40 dzieł mlarza, w tym z kolekcji Muzeum Narodowego oraz z prywatnych zbiorów. Części prac nigdy wcześniej nie pokazywano publicznie. Znajdziemy tu przede wszystkim obrazy, ale też prywatne pamiątki i zdjęcia Józefa Chełmońskiego. Zbiory Pałacu w Radziejowicach są systematycznie powiększane. Jest to równocześnie największa stała wystawa monograficzna w Polsce.

Od grudnia 2018 w Pałacu w Radziejowicach możemy również odwiedzić stałą wystawę „Jerzy Waldorff-Preyss 1910-1999”.

Radziejowicki pałac mogliśmy również poznać z bliska dzięki głośnemu programowi „Projekt Lady”, którego nakręcono tu 2 sezony. Pałac był wielokrotnie wykorzystywany do organizacji wykładów Szkoły Andrzeja Wajdy.

Park w Radziejowicach zdobią dwie rzeźby przestrzenne: „Arka” oraz „Brama Teatru Narodowego”. Ich autorem jest współczesny rzeźbiarz, Józef Wilkoń. Poza nimi znajdziemy tu zarówno wiele popiersi, głównie wybitnych Polaków, jak i rzeźb tematycznych. Zawdzięczamy to decyzji władz Pałacu w Radziejowicach, która od drugiej połowy XX wieku rozpoczęła tę kolekcję.