Styl romański – na przykładzie kościoła w Miedzierzy
Co to jest styl romański?
Styl romański – zwany również, a nawet częściej romańszczyzną. Styl Romański rozwijał się w wiekach od XI do XIII. Okres wcześniejszy nazywa się sztuką przedromańską. Swoim zasięgiem obejmował niemalże całą Europę. Mamy też przykłady w Ziemi Świętej. Został on tam przywieziony przez Krzyżowców. Zobacz świetne detale romańskie na zamieszczonych tu zdjęciach.
Opactwo cysterskie w Alcobaca – zobacz niesamowite połączenie romańszczyzny i gotyku
Cechy stylu romańskiego
Poniżej masz wylistowane cechy stylu romańskiego:
- addycyjność bryły
- okna i portale – najczęściej są półokrągłe
- malarstwo i rzeźba ściśle dopasowane do kształtu budowli
- lęk przed pustką – horror vacui
- sklepienia kolebkowe, krzyżowe na gurtach, brak sklepień – otwarcie na więźbę dachową
- ściana elementem nośnym – w związku z tym małe okna
- duże dysproporcje w estetyce w zależności od regionu (We Włoszech styl romański nawiązywał do antyku)
- materiały – kamień – najczęściej ale i cegła i drewno też
Kościół w Miedzierzy
Ideą naszego portalu architektonicznego jest zrobienie artykułów i dodanie zdjęć które każdy mógłby wykorzystywać i to bezpłatnie. Ja podjąłem decyzję, że jednym z obiektów którymi się zajmę będzie kościół w Miedzierzy.
W jaki sposób na niego trafiłem?
Wyglądałem przez okno w drodze do domu. Wyglądało to tak:
Jeżeli żywo interesujesz się architekturą to zapewne wiesz, że liczba romańskich kościołów w Polsce jest ograniczona. Przykładów może nie jest mało ale często sprowadza się to do tego, że tylko fragment jest autentyczny. Ciężko w krajobrazie Polski znaleźć obiekt czysty stylistycznie.
Niewątpliwie należy do takich kościół w Tumie pod Łęczycą. Obiekt co prawda mocna oczyszczony z barokowych naleciałości ale z daleka prezentuje się pięknie.
Dlatego przemierzając województwo świętokrzyskie gdy natknąłem się na ten widok musiałem go prze-eksplorować 🙂
Neoromański czyli romański współczesny
W obecnej formie stylu romańskiego kościół zbudowany został w latach 1907-1913. Konsekrowany był dopiero w 1921 roku. No tak, przecież w międzyczasie była I Wojna Światowa i wojna z bolszewikami.
Trzeba przyznać że kościół pięknie się prezentuje :
Okna biforialne – biforium
Przyznam się, że uwielbiam ten detal. Okno biforialne. Dlatego jeszcze zbrutalizowałem zdjęcie w Camera Raw 😉 A obok daję zdjęcie w normalnym stanie. Być może ten rysunek posłuży kandydatom na architekturę do studium stylu romańskiego.
Biforium w stylu romańskim to taki detal po narysowaniu którego nie mamy wątpliwości, że to styl romański
Przerywnik filmowy – Katedra w Sienie – początkowo też miał to być Styl Romański
A może jako przerywnik obejrzysz sobie krótki wykład o katedrze w Sienie. Prowadzi go dr. Paweł Freus
Detale w Miedzierzy – portal, dzwonniczka, wieże
Nie mogłem się powstrzymać i porobiłem trochę zdjęć cz-b , bardzo je lubię.
Podsumowanie
Kościół w Miedzierzy bardzo przypadł mi do gustu. To co na pewno jest na plus:
- subtelne proporcje wież
- biforium – wyglądają bardzo romańsko
- spatynowanie kamienia na zewnątrz – w ogóle że ten kościół jest kamienny!
- przepiękny detal tej dzwonniczki na szczycie dachu – wygląda obłędnie
To co mniej mi się podobało:
- brak lizen i fryzu arkadkowego – to by nadało jeszcze fajniejszego charakteru
- wnętrze – mnie rozczarowało – wyglądało jakby było z pustaka
- przyozdobienie architektury przez lokalnego proboszcza tandetnymi tablicami na elewacji – np portal musiałem ściąć kadrem bo na naczółku była okropna płachta. Tak strasznie psuła piękno elewacji, że nie mogłem na to patrzeć. Ja jestem katolem i to głęboko wierzącym ale takiej tandety nie zniese 😉
Nie mniej jeszcze kiedyś się tam wybiorę. I to z grupą rysującą i zrobimy sobie plener.
Na zakończenie jeszcze takie ujęcie kościoła w Miedzierzy :
Styl Romański – inne przykłady
Poniżej przedstawię Ci kilka fajnych przykładów stylu romańskiego. Obiektów które nie są tak najbardziej oczywiste 🙂
Styl Romański na przykładzie kościoła w Schaffhausen
Nie tak łatwo trafić do Schaffhausen. Nie jest to obiekt pielgrzymek architektonicznych. Jest to, ot takie sobie ładne szwajcarskie miasteczko. My trafiliśmy tam wraz z plenerem rysunkowym w 2018 roku. Na poniższych zdjęciach można zobaczyć jak rysujemy. Na zdjęciu po lewej stronie widać nas w tle. To zdjęcie pokazuje również, że panowała tam moda na wykusze. Zdjęcie prawe pokazuje ekipę z Kursu rysunku w Poznaniu – Domin Poznań wraz z jej szefem Łukaszem Gaciem. Większość osób rozsiadło się na głównym deptaku a ja poszedłem buszować z aparatem fotograficznym. Tak trafiłem na opactwo benedyktyńskie z XI wieku.
Romański kościół Wszystkich Świętych w Schaffhausen
Kościół Wszystkich Świętych w Schaffhausen ma bardzo ciekawy styl romański. Jest to budowla reformy hirshaugijskiej. Najpierw zdjęcie a niżej więcej o reformie.
Reforma Hirsaugijska i Reforma Kluniacka
W zasadzie powinno być odwrotnie. Reforma Kluniacka miała za zadanie zdyscyplinować kościół. Trzeba pamiętać, że w tamtym czasie większość godności kościelnych dawano ludziom świeckim, którzy w cale nie mieli ochoty na życie duchowne. Pokłosiem reformy kluniackiej było „oczyszczenie kościołów” :
- postulowano brak sklepień na rzecz dużo tańszych stropów płaskich
- sugerowano ograniczenie detali i ozdób
- kościoły zaczęły trochę przypominać bazyliki wczesnochrześcijańskie.
To właśnie widzimy na prezentowanym zdjęciu – jest płaski strop. Brak sklepienia krzyżowego doprowadził do zaniku alternacji podpór które to znowu wyznaczały zwielokrotnienie kwadratu przecięcia nawy głównej i transeptu. (Sorry za to zdanie, jest koszmarne dla początkującego i tak nie powinno się pisać. Dalej będę pisał najprościej jak się da)
Kolumna romańska – kapitel kostkowy + baza z pazurami
Jeżeli ktoś spytałby „Co to jest styl romański?” to właśnie tymi dwoma poniższymi zdjęciami bym go zilustrował. Szczególnie polecam go kandydatom na architekturę jako przećwiczenie tego co wstawiliby na temat „Narysuj wnętrze kościoła romańskiego”. Lub na teście sprawdzającym wiedzę o stylach architektonicznych.
Na zdjęciach mamy kapitel kostkowy i bazę kolumny romańskiej. Kapitel kostkowy w takiej formie to takie pars pro toto romańszczyzny. Obiecałem, że nie będę używał tego typu słów ale teraz zrobiłem to celowo. Sprawdź proszę co to znaczy.
Quadriforium i …. ?
No właśnie, wiem że w romańszczyźnie mamy biforium, triforium, quadriforium co dopowiada ilości prześwitów okiennych a bardziej międzykolumienkowych. Ale jak będzie brzmiała wersja dla pięciu? Jeżeli wiesz to napisz proszę w komentarzu i dodaj opis dlaczego tak. W ogóle proszę skomentuj ten artykuł 🙂
A na zdjęciu masz wieżę romańską z „tym” detalem.
Czy to jest lizena czy pilaster ?
Przeglądając zdjęcia stwierdziłem, że dam ilustrację do słowa „lizena”
I tu napotkałem pewien problem bo czym różni się lizena od pilastra? Obie formy architektoniczne to geometryczna wypustka w ścianie. Pilaster ma bazę i kolumnę a lizena nie. I tak oto przechodzimy do tych dwóch zdjęć.
Po lewej stronie masz „lizenę” z Schaffhausen a po prawej lizenę z kościoła romańskiego w Asyżu.
To jest styl romański – niech nie zwiedzie cię fryz arkadkowy ostrołukowy – pewnie został dodany później.
