Fotografia archGotykMałopolskie

Bazylika Mariacka w Krakowie

Wieże Bazyliki Mariackiej w Krakowie – czy legenda jest prawdziwa? Wszystko wskazuje, że tak! Moje śledztwo przyniosło niespodziewany rezultat. Sprawdź, czy legenda okazała się prawdą.

Bazylika Mariacka w Krakowie

Czy legenda jest prawdziwa? SPRAWDŹ

Architektura polega na zachowaniu trzech zasad: trwałości, użyteczności i piękna – Witruwiusz, O architekturze ksiąg dziesięć

Historia Bazyliki Mariackiej w Krakowie

Bazylika Mariacka w Krakowie
Bazylika Mariacka w Krakowie

Bazylikę Mariacką w Krakowie zaczęto wznosić pod koniec XIII w. na fundamentach wcześniejszego kościoła romańskiego. Nowa świątynia została konsekrowana ok. 1320 roku. Przez kolejne stulecia kościół był wielokrotnie przebudowywany, zmianom podlegały zarówno bryła, jak i wnętrze.

W latach 1477–1489 powstał ołtarz główny dłuta Wita Stwosza. Ołtarz Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny jest jednym z najwybitniejszych dzieł późnogotyckiej sztuki rzeźbiarskiej w Europie.

Kościół posiada dwie charakterystyczne wieże. Wieża północna została podwyższona i przystosowana do pełnienia funkcji strażnicy miejskiej. W 1478 roku Maciej Heringk nakrył wieżę wielobocznym hełmem. W 1666 roku wieża została ozdobiona złoconą koroną maryjną.

U schyłku XIX wieku przeprowadzono kompleksową restaurację świątyni. Pracami kierował Tadeusz Stryjeński. Kościół Mariacki zyskał wtedy m.in. nową dekorację malarską projektu Jana Matejki, przy wykonaniu której pracowali m.in. Stanisław Wyspiański i Józef Mehoffer. Sklepienie imituje gwiaździste niebo, a ściany pokryte są malowidłami z motywami ornamentalnymi, heraldycznymi, tekstami modlitw maryjnych i postaciami aniołów grających na instrumentach lub trzymających banderole z tekstem Litanii Loretańskiej.

Ołtarz Mariacki

Ołtarz Wita Stwosza

Nastawa ołtarza mariackiego jest pentaptykiem, czyli posiada pięć skrzydeł. Reliefy na skrzydłach ołtarza przedstawiają sceny z życia Chrystusa i Marii.

Skrzydła ołtarza otwartego przedstawiają sceny z życia Matki Bożej: Zwiastowanie, Boże Narodzenie, Pokłon Trzech Króli, Zmartwychwstanie, Wniebowstąpienie, Zesłanie Ducha Świętego

Na skrzydłach ołtarza zamkniętego znajduje się dwanaście scen.

W lewym nieruchomym skrzydle: Spotkanie Joachima i Anny, Narodziny Marii, Ofiarowanie Marii w świątyni.

W skrzydłach ruchomych: Ofiarowanie Jezusa w świątyni, Dwunastoletni Jezus nauczający w świątyni, Pojmanie Jezusa, Ukrzyżowanie, Zdjęcie z krzyża, Złożenie do grobu.

Na prawym nieruchomym skrzydle: Zmartwychwstały Jezus ukazujący się Marii Magdalenie, Trzy Marie u grobu, Chrystus w otchłani.

Wieże Bazyliki Mariackiej w Krakowie

Według legendy do budowy wież kościoła Mariackiego zatrudniono dwóch braci. Starszemu bratu polecono wzniesienie wieży południowej, a młodszemu północnej. Początkowo budowa przebiegała spokojnie, w podobnym tempie. Wkrótce jednak okazało się, że wieża budowana przez starszego brata, znacznie przewyższa północną. Trawiony zazdrością młodszy brat zabił w ataku wściekłości starszego. Niedokończoną wieżę południową nakazał nakryć kopułą. Sam zgodnie z planem zakończył budowę swojej, teraz wyższej, wieży północnej. Wyrzuty sumienia nie dawały mu jednak żyć. W dniu uroczystego poświęcenia świątyni mariackiej stanął na szczycie swej wieży trzymając w dłoni nóż. Przyznał się publicznie do zabójstwa, po czym skoczył w dół. Do dziś w bramie Sukiennic na Rynku Głównym wisi nóż mordercy przypominający o tych wydarzeniach.

Według innej wersji legendy po zabójstwie starszego brata budowa południowej wieży została zakończona przez nadprzyrodzone siły, a będący tego świadkiem młodszy brat ze strachu stracił równowagę, spadł z rusztowania i w ten sposób poniósł śmierć.

Hejnał mariacki

W średniowieczu hejnał odgrywany był z wyższej wieży, która pełniła funkcję strażnicy miejskiej. Był to sygnał do otwarcia lub zamknięcia bram miejskich Krakowa. Hejnał ostrzegał o pojawieniu się pożaru lub o nadejściu wroga.

Legenda wyjaśnia, skąd wzięła się tradycja odgrywania przerywanego hejnału. W XII w. ziemie polskie padały ofiarą najazdów tatarskich. Nad bezpieczeństwem mieszkańców Krakowa czuwał w dzień i w nocy strażnik w wieży mariackiej. Kiedy zauważył zbliżających się do miasta Tatarów, zaczął grać hejnał. W ten sposób chciał ostrzec nieświadomych niebezpieczeństwa krakowian. Gdy trąbił na alarm, jego gardło przeszyła strzała tatarska. Dlatego po dziś dzień hejnał urywa się w tym samym momencie, by uczcić pamięć dzielnego trębacza, dzięki któremu Kraków powstał do walki z najeźdźcą.

Hejnał z wieży Bazyliki Mariackiej w Kościele jest do dziś grany o godzinie 12:00 w południe i codziennie transmitowany przez Program I Polskiego Radia.

Dodaj komentarz